Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngày 20-4 mời người đồng cấp Nga Vladimir Putin cùng gặp mặt ở Donbass, miền Đông Ukraine để đàm phán chấm dứt xung đột. Đề nghị được đưa ra trong bối cảnh căng thẳng ở biên giới, có thể được xem là một cơ hội để hạ nhiệt hay không?

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky (giữa) thăm vùng chiến sự Donbass vào tháng 3-2021. Ảnh: AP

Tổng thống Zelensky cho rằng Nga và Ukraine có quan điểm khác nhau về tương lai, nhưng nên coi đây là cơ hội chứ không phải là vấn đề giữa hai nước. Ông Zelensky cho biết, gần đây các nhà đàm phán của Ukaine và Nga đã thảo luận về việc quan chức hai nước tới đánh giá tình hình tại Donbass. Nhà lãnh đạo Ukraine khẳng định ông sẵn sàng tiến xa hơn và mời người đồng cấp Putin gặp mặt tại khu vực này.

Ông Zelensky khẳng định, Ukraine muốn chấm dứt xung đột thông qua các biện pháp ngoại giao, nhưng sẵn sàng tự vệ nếu bị tấn công. “Ukraine không muốn chiến tranh nhưng chúng tôi sẵn sàng cho khả năng này. Ukraine sẽ cố gắng đạt được hòa bình thông qua các biện pháp ngoại giao. Tuy nhiên Ukraine sẽ đứng lên bảo vệ chính mình. Lập trường của chúng tôi rất đơn giản: Ukraine sẽ không bao giờ bắt đầu cuộc chiến trước, nhưng sẽ luôn đứng vững đến phút cuối cùng”. Ông Zelensky kêu gọi những người ủng hộ phương Tây của Kiev đưa ra tín hiệu rõ ràng việc họ sẵn sàng hỗ trợ đất nước trong thế đối đầu với Nga. Ông Zelensky cho biết thêm, Ukraine đã làm lá chắn cho Châu Âu trong 8 năm qua và phải trả giá bằng mạng sống người dân. Do đó Ukraine muốn sớm chấm dứt xung đột thông qua ngoại giao.

Trong bối cảnh tình hình chiến sự căng như dây đàn tại khu vực biên giới, đề nghị đàm phán hòa bình của Tổng thống Zelensky được cho là cơ hội để hai bên hạ nhiệt căng thẳng. Trước đó, trong ngày 20-4, các quan chức Nga, Ukraine và đại diện lực lượng đòi độc lập ở miền Đông Ukraine cùng các quan sát viên quốc tế cũng đã tiến hành cuộc họp khẩn, thảo luận các biện pháp giảm căng thẳng ở biên giới. Người phát ngôn phái đoàn Ukraine, ông Oleksiy Arestovych cho biết đã có tiến triển trong nỗ lực khôi phục thỏa thuận ngừng bắn đạt được hồi tháng 7-2020.

Biên giới vẫn “nóng như lửa”

Sau cuộc họp trực tuyến của các ngoại trưởng Liên Minh Châu Âu (EU) hôm 20-4, Cao ủy phụ trách chính sách đối ngoại EU Josep Borrell cho hay căng thẳng tiếp tục leo thang tại biên giới Nga - Ukraine và gần bán đảo Crimea. Theo đó, Nga đang dồn binh lực đông đảo gần biên giới, và các bệnh viện quân sự dã chiến cũng được triển khai. “Lần này đánh dấu đợt điều động quân đội hùng hậu nhất của Nga tại biên giới với Ukraine trong những năm gần đây”, ông Borrell cho biết.

Ban đầu, ông Borrell nói có hơn 150.000 lính Nga đang tập kết ở khu vực Crimea và biên giới với Ukraine, nhưng sau đó điều chỉnh xuống còn trên 100.000 quân. Trong khi đó, Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Andriy Taran ước tính có khoảng 110.000 lính Nga đang hiện diện tại hai khu vực trên. Thư ký báo chí Lầu Năm Góc John Kirby từ chối đưa ra con số cụ thể, chỉ nói rằng đây là đợt dồn quân lớn nhất của Nga ở biên giới với Ukraine. Cục Hàng không Liên bang Mỹ cũng phát cảnh báo hàng không gần biên giới Ukraine và Nga, yêu cầu các hãng hàng không phải cực kỳ thận trọng khi bay gần khu vực này.

Theo các quan chức Nga, việc Moscow tăng cường lực lượng đến biên giới là cách mà nước này phản ứng với những hành động đe dọa quân sự của NATO. Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu khẳng định: “Để đối phó với các hoạt động quân sự gia tăng của NATO nhằm vào Nga, chúng tôi phải đưa ra các biện pháp thích hợp. Quân đội đã sẵn sàng hoàn toàn khả năng để thực hiện nhiệm vụ đảm bảo an ninh đất nước”.

Trong khi đó, Ukraine những ngày qua cũng không kém cạnh khi điều quân và tập trận ở vùng Donbass cũng như biển Azov. Tổng thống Ukraine Zelensky cũng vừa ký ban thành luật cho phép huy động lính dự bị phục vụ quân đội mà không cần phải thông báo lệnh tổng động viên. Được Quốc hội thông qua hồi tháng 3 vừa qua, luật mới này sẽ cho phép quân đội Ukraine có thể gia tăng quân số đáng kể trong bối cảnh căng thẳng leo thang ở miền Đông. “Luật này sẽ giúp nhanh chóng bổ sung lực lượng dự bị cho các đơn vị quân sự, qua đó gia tăng đáng kể sự hiệu quả chiến đấu trong các cuộc tấn công quân sự”, thông báo của Văn phòng tổng thống Ukraine cho biết.

AN BÌNH